Od powstań śląskich dzieli nas sto lat. To czas, w którym indywidualne historie opowiadane przez powstańców i ich rodziny przeszły wiele przeobrażeń. Emocjonalne, bezpośrednie przekazy uczestników powstańczych walk zdominowała bowiem piśmienność, chroniąca je od zapomnienia, ale sprawiająca jednocześnie, że stały się one w dużym stopniu zunifikowane i pozbawione wielu treści patriotycznego ducha walki tamtych dni, obecnego jeszcze kilkadziesiąt lat temu za sprawą relacji odchodzących stopniowo świadków wydarzeń. Choć wydawać by się mogło, że o powstaniach śląskich powiedziano niemal wszystko, wciąż nadarzają się okazje umożliwiające ponowne sięgnięcie do zanikającego, cichego już głosu powstańców. Jedną z nich stanowi możliwy aktualnie – za sprawą przekazania Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie” przez spadkobierców muzycznych materiałów powstańczych – dostęp do domowego, częściowo niepublikowanego archiwum śląskiego etnomuzykologa – Adolfa Dygacza, któremu zawdzięczamy udokumentowanie ponad dwustu pieśni powstańczych oraz ich wariantów. Zadaniem, które założyła autorka, tworząc niniejszą antologię, było uporządkowanie tychże utworów, częściowe ich zrekonstruowanie i – w miarę możliwości – przedstawienie jako pełnego, zamkniętego zbioru utworów z nieznanymi dotąd wariantami melodycznymi i słownymi, tak aby stanowiły cenne źródło, z „wciąż żywą” fabułą, do której jeszcze wielokrotnie przyjdzie nam sięgnąć naukowo, artystycznie czy też ze względu na osobiste zaangażowanie. Źródło: muzeumgpe-chorzow.pl