Dzieło autorstwa Zofii Przeliorz pt. Dusza starego domu stanowi zbiór obejmujących ponad wiek wspomnień rodzinnych – radosnych i smutnych, dotyczących spraw doniosłych i drobnych, związanych z codziennością i czasem świątecznym, wydarzeniami historycznymi i teraźniejszością. Prezentowane w nim życie rodzinne, pełne wzajemnej troski i szacunku wobec starszego pokolenia, z którego nauk młodsze generacje korzystają, tworzy obraz tradycyjny, ale jednocześnie w rozlicznych komentarzach wskazujący na dokonujące się na przestrzeni lat zmiany. Składają się nań migawki codziennego życia – domowego i gospodarskiego, przygód dzieciństwa, młodości i dorosłości, czasów szkolnych i związanych z rodzicielstwem, uczestnictwa w wydarzeniach historycznych, życiu religijnym i akcjach inspirowanych przez administrację państwową. Czytelnik odnajdzie tu liczne przykłady folkloru słownego, w postaci opowieści wspomnieniowych, legend czy podań wierzeniowych, a także opisy zwyczajów i obrzędów dorocznych oraz rodzinnych. Osnucie historii wokół domu rodzinnego, w którym mieszkańcy przeżywali radości i smutki, żyli, uczyli się, spotykali i bawili, czynią te historie niezwykle intymnymi, pełnymi ciepła i nostalgii. Większość opowieści otwierają dialogi Autorki z ciotką Jadwigą – urzekające, oddane pełnym wdzięku zapisem etnolektu śląskiego rozmowy wprowadzające kolejny temat. Sposób zapisu – łączący literacką polszczyznę z dialektem śląskim i stanowiący odwzorowanie rozmów toczonych przez przedstawicielki różnych pokoleń – zapewnia emocjonalny kontakt przeszłości z teraźniejszością. Przyjęta przez Zofię Przeliorz forma narracji, a także podejmowana problematyka umożliwia zatem istotny wgląd w świat wartości, norm i wzorów zachowań obowiązujących w opisywanej społeczności. Wszystko to czyni Duszę starego domu ważnym źródłem do badania kultury regionalnej, a także jeden z elementów jej przekazu. Nie mamy też wątpliwości, że będzie cenną i przyjemną lekturą dla każdego, kto po nią sięgnie. Źródło: muzeumgpe-chorzow.pl